Maatschappelijke relevantie van het Platform

Werken aan de toekomst van het onderwijs is werken aan de toekomst van onze kinderen, en vooral werken aan de toekomst van onze snel veranderende samenleving. De ‘sens of urgency’ is groot.

De digitale revolutie heeft nu al een enorme impact op onze economie en vooral op onze maatschappij. Niemand kan precies inschatten wat de sociale, maatschappelijke, culturele, economische en ecologische effecten van disruptieve technologieën zoals kunstmatige intelligentie, 3D printers, nanotechnologie, autonoom rijdende elektrische auto’s, vrachtwagens of biotechnologie kan zijn.

In tijden van snelle veranderingen het is moeilijk om een gedegen voorspelling van de toekomst te maken. Eén ding is zeker: Onze samenleving bevindt zich in een fundamentele overgangssituatie. De samenleving van de toekomst zal ons voor complexe uitdagingen stellen. Omgaan met schaarste, het inzetten van technologie, streven naar duurzame oplossingen, je weg vinden in een: veelheid van informatie, omgaan met toenemende snelheid en vooral de toenemende onzekerheid…

Het lijkt wel science fiction maar het is wel de realiteit. De discussie is niet meer over de voor-en nadelen van deze revolutie maar wel over drastische gevolgen op onze samenleving. Hoe zal de wereldeconomie over twee decennia eruit zien en hoeveel van de huidige banen zullen overleven en welke nieuwe banen zullen verschijnen? Hoe zal de Belgische maatschappij in sociale, politieke, economische en culturele zin des words eruit zien?

Globalisering, internationalisering, technologische revoluties, superdiversiteit, de snelle ‘veroudering’ van kennis en de verwerking van een veelheid aan kennis vereisen een brede vorming en ontwikkeling van alle burgers. Om mee te kunnen in de economie van de toekomst moeten burgers adequaat zijn opgeleid in het primair en secundair onderwijs, en dienen zij hun competenties (kennis en vaardigheden) gedurende hun hele leven te blijven ontwikkelen.  Hoe moeten we onze burgers en vooral onze kinderen voorbereiden op deze revolutionaire veranderingen?

Kennis wordt een steeds belangrijker productiemiddel. Het staat vast dat de toekomstige kenniseconomie van het onderwijs (nog) meer creativiteit zal vragen. Kritisch met informatie omgaan, creatief denken, samenwerken met anderen, probleemoplossend denken, leren leren en vooral ondernemendheid: het zijn volgens vele onderwijsexperts de sleutelcompetenties die jongeren in het onderwijs van de 21ste eeuw moeten verwerven.

Scholen hebben de zware taak om paradoxale functies uit te voeren zoals eenheid in verscheidenheid, vrijheid in verbondenheid, verbondenheid in diversiteit, personalisering en socialisering. Scholen moeten al deze paradoxale functies uitvoeren onder zware condities (bezuinigingen, een groeiend lerarentekort, vermoeidheid, stress en burn-out bij leerkrachten en directeurs).

Het is overduidelijk dat we dringend moeten gaan experimenteren met baanbrekende en innovatieve methoden om onze scholen te vernieuwen. Welke initiatieven moeten we gemeenschappelijk ondernemen om onze scholen onder deze condities toekomstbestendig te maken? Wat zal de toekomst van onze scholen zijn? Welk onderwijssysteem zouden we nodig hebben?

Dit zijn fundamentele vraagstukken waarover niet uitsluitend futuristen maar ook en vooral academici, politici, beleidsmakers, scholen, ondernemers, ondernemersverenigingen en kenniscentra samen moeten werken. Deze samenwerking moet niet alleen een denk-platform worden, het moet vooral een do- en expertisenetwerk van pilotprojecten worden.